Ինչպես պահպանել երեխաների
ատամները կարիեսից
Ճերմակ ատամներով ու երջանիկ
ժպիտով երեխաներ, որոնք չեն վախենում այցելել մանկական ստոմատոլոգի՝ դա իրականություն
է: Այդպեսզի արդյունքի հասնել կարող է զանկացած ծնող, եթե անհրաժեշտ ժամանակ տրամադրի
իր մանկիկի ստոմատոլոգիական հիվանդությունների կանխարգելմանը, ավելի ճիշտ՝ կարիեսի
պրոֆիլակտիկային: Ճիշտ սնունդը, օրգանիզմ թափանցող ֆտորի ու կալցիումի քանակի կարգավորումը՝ դրանք կարիեսի պրոֆիլակտիկայի
առաջին քայլերն են ապագա մայրիկի կողմից:
Երեխայի սնունդը
Երեխայի ծնվելու պահից, մայրիկը՝ ջանք պետք է գործադրի որպեսզի երեխան սնվի կրծքի
կաթով: Կրծքի կաթը համարվում է սննդի ամենաթանկարժեք աղբյուր՝ սննդարար, պաշտպանիչ
և այլ նյութերի ստացման համար: Կրծքի կաթ վերցնելուց երեխան որոշակի ջանք է գործադրում,
որը նպաստում է դիմածնոտային համակարգի աճին, զարգացմանը և ձևավորմանը:
Կաթնամթերքները օգնում են
երեխայի համաչափ աճին և զարգացմանը: Նրանք օրգանիզմ են ներմուծում կալցիում՝ օրգանիզմի
հիմնական ‹‹հիմնաքարերը››, դրանից են կառուցված ատամները և ոսկորը: Կաթնամթերքնների
օգտագործումը պետք է մտցնել երեխայի սննդակարգի մեջ մանկուց: 6 ամսեկան հասակում երեխան
պետք է ստանա կեֆիր, ավելի ուշ՝ թթվասեր, պանիր: Մինչև 2,5 տարեկան երեխայի մոտ տեղի
է ունենում մշտական ատամների սաղմնադրումը և նրանց ձևավորումը, դրա համար կալցիումով
հարուստ մթերքները սննդային ռացիոնում պետք է լինեն ամեն օր: Երեխայի ամենօրյա սննդակարգում
պետք է լինի 100-200 մլ 0.5-1% յուղայնությամբ թթվասեր, կամ 20-40գ 40% յուղայնությամբ
պանիր: Երբ սկսվում է ատամների ծկթումը անհրաժեշտ է այդ վիճակը հանգստացնելու համար
լնդերը մերսել մատերով, տալ կարծր մրգեր և հատուկ խաղալիքներ լնդերը հանգստացնելու
համար: Մանուկների լնդերը անհրաժեշտ է մաքրել ստերիլ բինտով, որը կլինի փաթաթած մատի
վրա: Դա մաքրում է ածխաջրային փառը:
Երեխաների ատամների տնային
խնամքը
Առաջին ատամի ծկթումից հետո
պետք է ձեռք բերել մանկական համապատասխան ատամի մածուկ և խոզանակ: Մածուկը կարելի է
նաև քսել թանզիվի վրա, հատուկ՝ մատերի վրա հարմարեցված սիլիկոնային խոզանակի կամ սովորական
խոզանակի վրա: Ատամները պետք է մաքրել բոլոր մակերեսներից ուղղահայաց շարժումներով:
Դա բացի այն, որ մաքրում է ատամնափառը, նաև մանուկ ժամանակից սովորեցնում է երեխային
բերանի խոռոչի հիգենային:
Պրոֆեսիոնալ հիգենա
Առաջին այցը ստոմատոլոգի մոտ
պետք է կատարել 1 տարեկանից ոչ ուշ:
Մանկական ստոմատոլոգը մանրամասն
կբացատրի ինչպես ճիշտ մաքրել ատամները, կկարգավորի երեխայի սննդակարգը, կտա համապատասխան
խորհուրդներ, կանցկացնի բերանի խոռոչի զննում և կարիեսի պրոֆիլակտիկա և բուժում: Ստոմատոլոգին
պետք է այցելել տարին 2 անգամ՝ եթե չկա ստոմատոլոգիական խնդիրներ, իսկ լինելու դեպքում
3 ամիսը 1 անգամ: Մանկական տարիքի առանձնահատկություն է համարվում պաթոլոգիական պրոցեսի
արագ զարգացումն ու խորացումը: Վաղ դիագնոստիկան թույլ է տալիս կատարել հասարակ, արագ,
անցավ և մատչելի բուժում:
Ծնողների դերը
Բերանի խոռոչի հիգենան պետք
է անցկացվի սկզբից՝ ծնողների կողմից, հետո նրանց հսկողությամբ և հետևողականությամբ:
Երեխային պետք է սովորեցնել ինքնուրույն և ճիշտ լվանալ ատամները: Սկզբից լվանում է
երեխան հետո ծնողը վերջացնում է մաքրելով բոլոր կողմերից: Հարմար է դա կատարել կանգնելով
երեխայի հետևում, հայելու առաջ: Հաճախ լսվում է արտահայտություններ՝ թե երեխան չի թողնում
լվանան ատամները: Պետք չէ ատամները լվանալ բռնի ուժով նրան ստիպել: Դա պետք է անել
խաղերի ձևով, գունավոր խաղալիքներ հիշեցնող խոզանակներով, համեղ մածուկներով: Այդպեսզի
դեպքում երեխան ատամները կլվանա հաճույքով:
Շշային կարիես
Շշային կարիեսը առաջանում
է դիմացի 4-6 ատամների վրա: Դրա առաջացման պատճառ է հանդիսանում գիշերային ժամերին
երեխային շշով քաղցր հյութերով կերակրելը (այդտեղից էլ անունը): Այն արտահայտվում է
բնական, շագանակագույն փառով: Շշային կարիեսով ախտահարված ատամները շատ արագ ախտահարվում
և քայքայվում են, և երեխաները շատ շուտ կորցնում են այդ ատամները:
Ի±նչն է բերում
կարիեսի առաջացման
Կարիեսի առաջացման պատճառները
բազմազան են: Այն առաջանում է ատամնափառում գոյություն ունեցող միկրոօրգանիզմների արգասիքների
հետևանքով: Երեխաների մոտ, նոր ծկթած ատամները ունենում են արտահայտված անատոմիական
տեսք, թմբիկներ և փոսիկներ, որը նախապայման է հանդիսանում ատամնափառի կուտակման և երկարաժամկետ
պահպանման համար, ինչպես նաև նոր ծկթած ատամները ամբողջովին կրակալված չեն լինում:
Այդ է հիմնական պատճառը, որ նրանք այդքան խոցելի են: Տարիքի հետ տեղի է ունենում ատամների
ֆիզոլոգիական մաշվածություն, որը չքացնում է և նոսրացնում է ատամների թմբիկները և փոսիկները
նպաստելով ատամնափառի և սննդային սուբստրատի քանակի իջեցմանը, ինչպես նաև տարիքի հետ
օրգանիզմում կալցիումի անհրաժեշտ պաշարներ լինելով ատամները հագեցվում են և կրակալվում,
նվազեցնելով կարիեսի առաջացման հավանականությունը:
Ինչպես պաշտպանել մշտական
ատամները կարիեսից
Նոր ծկթած ատամները կարիեսից
պաշտպանելու լավագույն միջոց է համարվում ատամների փոսիկների հերմետիզացիան: Հերմետիզացիա
պետք է իրականացնել մշտական ատամների ծկթումից 5-8 ամիս հետո:
Ինչով է տարբերվում հերմետիզացիան
կարիեսի բուժումից: Հերմետիզացիայի ժամանակ ատամների վրա գոյություն ունեցող փոսիկները
լցվում են լուսակարծրացող ջրի հերմետիկներով, ընդ որում հերմետիզացիայի ենթարկվող ատամները
պետք է ախտահարված չլինեն կարիեսով, դրանք մաքրվում են պրոֆեսիոնալ մածուկներով և լցվում
հերմետիկներով: Հերմետիզացիայի ժամանակ ատամները բոռերով չեն մշակում:
| 
